SMS lub telefon od oszustów? Jak zgłosić próbę wyłudzenia danych?

Co to jest oszustwo SMS/telefoniczne (smishing i vishing)?

Coraz częściej spotykamy się z próbami wyłudzenia danych przez SMS-y lub telefon. W świecie cyfrowym oszuści stosują sprytne metody podszywania się pod zaufane instytucje – banki, operatorów telefonii czy popularne serwisy zakupowe. W przypadku SMS-ów, które fachowo nazywamy smishingiem, wiadomość może wyglądać jak oficjalne powiadomienie, zawierać link do rzekomej strony banku lub ostrzeżenie o zaległej paczce. Cel jest zawsze ten sam – nakłonienie odbiorcy do kliknięcia linku i podania danych osobowych lub finansowych.

Telefony od oszustów, czyli vishing, działają podobnie. Oszust może przedstawić się jako pracownik banku lub operatora i nakłonić do podania hasła, kodów SMS albo numerów kont. Często stosuje presję czasu, grożąc blokadą konta lub utratą rzekomej nagrody.

Skutki takich działań bywają poważne. Nie tylko grożą kradzieżą pieniędzy czy wyciekiem danych, ale też przejęciem konta w mediach społecznościowych. Dlatego tak ważne jest, aby wiedzieć, jak rozpoznać te wiadomości i jakie kroki podjąć, zanim padniemy ofiarą przestępstwa.

Pierwsze kroki po otrzymaniu podejrzanej wiadomości lub telefonu

Otrzymanie podejrzanego SMS-a lub telefonu jest stresujące, ale podstawą jest zachowanie spokoju i szybkie działanie. Pierwszym krokiem jest natychmiastowe odłączenie telefonu od internetu – wyłączenie Wi-Fi i transmisji danych uniemożliwia oszustowi dalsze przesyłanie danych lub zdalne uruchamianie złośliwego oprogramowania. Warto również sprawdzić, czy telefon nie jest podłączony do niezabezpieczonego hotspotu, który zwiększa ryzyko infekcji.

Następnie warto dokładnie przejrzeć zainstalowane aplikacje. Skup się na tych, które zostały pobrane niedawno lub wyglądają podejrzanie. Zwracaj uwagę na programy wymagające niepotrzebnych uprawnień. Jeśli nie wiesz, jak odinstalować niechciane aplikacje z telefonu, przeczytaj nasz poradnik. W naszych poradnikach krok po kroku podpowiadamy, jak chronić siebie i dzieci w sieci. Przeczytaj także: jak bezpiecznie kupować w internecie.

Gdzie zgłosić SMS lub telefon od oszustów

Po otrzymaniu podejrzanej wiadomości lub telefonu najważniejsze jest szybkie zgłoszenie incydentu, aby chronić siebie i innych przed oszustami. W Polsce funkcjonują instytucje, które przyjmują zgłoszenia i oferują wsparcie w walce z phishingiem, smishingiem czy vishingiem.

Jednym z głównych organów jest Urząd Komunikacji Elektronicznej (UKE), do którego można zgłosić podejrzany numer oraz dowiedzieć się, czy był wcześniej zgłaszany. To proste narzędzie pozwala uniknąć powtarzających się prób oszustwa. W przypadku poważnych zagrożeń jak groźby, próby wyłudzenia danych finansowych lub sytuacje mogące stanowić przestępstwo, koniecznie zawiadom Policję. Podaj szczegóły wiadomości, numer nadawcy, datę i godzinę otrzymania SMS-a lub rozmowy telefonicznej. Policja może podjąć odpowiednie działania, aby uniemożliwić dalsze próby wyłudzenia.

Nie zapominaj również o bankach i operatorach telefonii komórkowej. Jeśli wiadomość lub połączenie dotyczy Twojego konta bankowego lub usług telekomunikacyjnych, natychmiast powiadom instytucję. Banki i operatorzy mają specjalne procedury blokowania podejrzanych numerów i kont oraz narzędzia do monitorowania niebezpiecznych aktywności. W przypadku wiadomości w mediach społecznościowych warto skorzystać z funkcji raportowania, która pozwala zgłosić nieodpowiednie treści i ograniczyć ryzyko kontaktu z oszustami.

Jak zgłosić próbę oszustwa krok po kroku?

1. Zachowaj dowody. Zapisz treść SMS-a, numer nadawcy, datę i godzinę otrzymania wiadomości. W przypadku telefonu warto sporządzić notatki lub nagrać rozmowę (jeśli prawo na to pozwala). Dokumentacja ułatwia zgłoszenie incydentu i przyspiesza reakcję odpowiednich instytucji.

2. Skorzystaj z formularzy online lub infolinii. UKE umożliwia sprawdzenie numeru i zgłoszenie nadużycia, a banki i operatorzy telefonii komórkowej mają własne procedury ochrony kont i blokowania podejrzanych numerów.

3. Powiadom policję w przypadku poważnych zagrożeń. Jeśli wiadomość zawiera groźby lub próby wyłudzenia finansowego, zgłoś sprawę policji. Funkcjonariusze mogą podjąć działania przeciwko oszustom i zapobiec dalszym próbom wyłudzeń.

4. Nie odpowiadaj i nie klikaj w linki. Odpowiadanie na wiadomość lub klikanie podejrzanego linku zwiększa ryzyko przechwycenia danych lub dalszego oszustwa. Zachowaj ostrożność i działaj tylko poprzez zgłoszenie.

5. Skorzystaj z narzędzi Plusa. Ochrona Internetu pozwala monitorować aktywność w sieci, blokować podejrzane połączenia i chronić dane dzieci i dorosłych. Dzięki temu masz dodatkowe wsparcie przy reagowaniu na próby wyłudzenia danych. 

W przypadku najmłodszych dowiedz się więcej o nasze usłudze Stop Hejt i zadbaj o to, aby Twoje dziecko było bezpieczne w cyfrowym świecie.

Najczęściej zadawane pytania o telefony i SMS-y od oszustów (FAQ)

Czym są smishing i vishing? Smishing to phishing prowadzony przez SMS, a vishing – przez telefon. Obie metody służą wyłudzeniu danych osobowych lub pieniędzy poprzez podszycie się pod zaufane instytucje.

Jak rozpoznać podejrzany SMS lub e-mail? Zwracaj uwagę na linki do nieznanych stron, nietypowe adresy nadawców, błędy językowe oraz wiadomości wywołujące presję. Prawdziwe instytucje nigdy nie proszą o hasła ani dane osobowe w wiadomościach.

Co zrobić po otrzymaniu podejrzanej wiadomości lub telefonu? Nie klikaj w linki, nie pobieraj załączników i nie podawaj danych. Zgłoś incydent odpowiednim instytucjom – operatorowi, bankowi, policji lub platformie społecznościowej.

Gdzie zgłaszać SMS lub telefon od oszustów w Polsce? Możesz zgłosić nadużycie do UKE, banku, operatora telefonu lub policji. W przypadku mediów społecznościowych korzystaj z funkcji raportowania.

Czy dzieci są narażone na SMS-y i telefony od oszustów? Tak, dlatego warto stosować kontrolę rodzicielską oraz dodatkową ochronę od operatora, np. Stop Hejt i Ochrona Internetu od Plusa, aby monitorować aktywność dzieci i blokować niebezpieczne wiadomości.

Jeżeli podejrzewasz próbę oszustwa, zgłoś numer do Urzędu Komunikacji Elektronicznej.